Πρόσθετα Τροφίμων: Τι είναι καλό να γνωρίζουν οι γονείς?

Γράφει η Δέσποινα Γονιδάκη

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Master Practitioner in Eating Disorders & Obesity

Τα πρόσθετα τροφίμων χρησιμοποιούνται εδώ και εκατοντάδες χρόνια, από τότε που οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν ότι με το αλάτι μπορούν να συντηρήσουν το κρέας. Σήμερα ,υπάρχουν περισσότερα από 10.000 πρόσθετα τροφίμων εγκεκριμένα από το FDA για να διατηρούν, συσκευάζουν ή για να τροποποιούν την γεύση, την υφή ή τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων. Παρατηρείται όμως τελευταία, η αύξηση των στοιχείων που δείχνουν ότι ορισμένα χημικά που χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα τροφίμων πρέπει να αποφεύγονται, κυρίως από τα παιδιά.

Η Αμερικανική Ακαδημία των Παιδίατρων εξηγεί ότι ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνών αναφέρουν ότι ορισμένα πρόσθετα τροφίμων μπορεί να παρεμβαίνουν στις ορμόνες και στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Μερικά, μπορεί να αυξάνουν και τον κίνδυνο για παιδική παχυσαρκία. Τα παιδιά μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις επιδράσεις αυτών των πρόσθετων , δεδομένου ότι έχουν μεγαλύτερη έκθεση από τους ενήλικες, λόγω του μεγέθους κι της διατροφικής τους πρόσληψης.

Πως μπορείτε να μειώσετε την έκθεση της οικογένειας σας, στα πρόσθετα τροφίμων:

• Αγοράστε φρέσκα ή κατεψυγμένα φρούτα και λαχανικά.

• Καταναλώστε λιγότερα επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος. Αποφύγετε τα επεξεργασμένα προϊόντα κρέατος όπως είναι τα λουκάνικα, τα αλλαντικά και το κρέας σε προ-παρασκευασμένα γεύματα, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της  εγκυμοσύνης.

• Πλύνετε τα πλαστικά δοχεία τροφίμων και σκεύη καλύτερα στο χέρι παρά στο πλυντήριο πιάτων. Η θερμότητα μπορεί να προκαλέσει διαρροή της διφαινόλης (BPA) και των φθαλικών ενώσεων  στα τρόφιμα. Θα ήταν ωφέλιμο να αποφεύγεται να ζεσταίνετε σε πλαστικά δοχεία, φαγητά ή ροφήματα στον φούρνο μικροκυμάτων  όπως και το μητρικό  γάλα και το γάλα φόρμουλα.

• Χρησιμοποιήστε γυάλινα και ανοξείδωτα σκεύη. Ιδιαίτερα όταν μαγειρεύετε ή σερβίρετε ζεστά φαγητά, χρησιμοποιήστε εναλλακτικές από τα πλαστικά δοχεία όπως είναι τα γυάλινα ή τα ανοξείδωτα σκεύη, όταν είναι εφικτό.

• Ενημερωθείτε για τους κωδικούς ανακύκλωσης των πλαστικών. Αναζητήστε τον κωδικό ανακύκλωσης στο κάτω μέρος των προϊόντων, για να δείτε τον τύπο του πλαστικού. Προσπαθήστε να αποφύγετε πλαστικά με κωδικούς ανακύκλωσης 3(φθαλικές ενώσεις), 6(στυρένιο ή στυρόλιο) και 7(διφαινόλη) εκτός κι αν φέρουν ταμπέλα ως “biobased” ή “greenware” , τα οποία σημαίνουν ότι είναι φτιαγμένα από καλαμπόκι και δεν περιέχουν διφαινόλες.

• Σαπουνίστε τα χέρια σας. Επειδή τα χημικά από τα πλαστικά είναι αρκετά κοινά σε αντικείμενα που ακουμπάμε κατά την διάρκεια της μέρας, σιγουρευτείτε ότι έχετε πλύνει τα χέρια σας πριν και μετά την διαδικασία κατά την οποία θα επεξεργαστείτε τα τρόφιμα με τα χέρια σας.

Συχνές ερωτήσεις των γονιών σχετικά με τα πρόσθετα τροφίμων

Πως βρίσκω ποια πρόσθετα βρίσκονται στα τρόφιμα?

Τα πρόσθετα τα οποία έχουν προστεθεί απευθείας στα τρόφιμα, αναφέρονται στην ετικέτα των συστατικών, συχνά με την χημική τους ονομασία. Για παράδειγμα, το αλάτι μπορεί να  αναφέρεται ως χλωριούχο νάτριο, η ζάχαρη ως σουκρόζη, η Βιταμίνη C ως ασκορβικό οξύ και η Βιταμίνη Ε ως α-τοκοφερόλη. Τα ενισχυτικά χρωμάτων συνήθως αναφέρονται με τους αριθμούς τους, όπως το μπλε #2 ή το κίτρινο #5. Ωστόσο, υπάρχουν και πρόσθετα τροφίμων τα οποία περιέχονται στα τρόφιμα με έμμεσο τρόπο, μέσω της επεξεργασίας ή της συσκευασίας των τροφίμων, τα οποία δεν αναφέρονται στην ετικέτα των συστατικών. Αυτά τα πρόσθετα μπορεί να περιέχουν πλαστικό, κόλα, βαφές, χαρτί, χαρτόνι και διαφορετικούς τύπους επικαλύψεων. 

Είναι τα πρόσθετα τροφίμων πρόβλημα στα βρεφικά προϊόντα?

Το FDA πρόσφατα απαγόρευσε την διφαινόλη από τα μπιμπερό και τα βρεφικά ποτηράκια, όμως τα χημικά χρησιμοποιούνται ακόμα σε ορισμένα δοχεία τροφίμων και ροφημάτων. Πολλές εταιρίες έχουν προσφερθεί να απομακρύνουν την διφαινόλη από τα προϊόντα τους, αλλά σε πολλές περιπτώσεις την αντικαθιστούν με χημικά όπως η διφαινόλη S, η οποία μπορεί να έχει παρόμοια δράση στην υγεία του ανθρώπου. Το 2017, η επιτροπή για την ασφάλεια των καταναλωτικών προϊόντων απαγόρευσε την χρήση ορισμένων φθαλικών ενώσεων  σε παιδικά προϊόντα όπως τα δαχτυλίδια οδοντοφυΐας.

Τα τεχνητά χρώματα τροφίμων μπορούν να προκαλέσουν υπερδραστηριότητα?

Χρειάζεται περεταίρω έρευνα για να γίνει περισσότερο κατανοητό πως τα τεχνητά χρώματα τροφίμων έχουν ή δεν έχουν επίπτωση στην συμπεριφορά ενός παιδιού. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μεγάλο μέρος της αρχικής έρευνας σχετικά με αυτά τα πρόσθετα, ήταν μελέτες σε ζώα που δεν συμπεριέλαβαν επιδράσεις στην συμπεριφορά. Για ορισμένα παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς ,η  Αμερικανική Ακαδημία των Παιδίατρων προτείνει ότι έως ότου μάθουμε περισσότερα, μπορεί να είναι ωφέλιμο να περιοριστούν τα τεχνητά χρώματα τροφίμων από την διατροφή τους ,ιδιαίτερα αν φαίνεται να χειροτερεύουν τα συμπτώματα.

Το μέλλον στα πρόσθετα τροφίμων 

Αρκετές νέες τεχνικές ερευνώνται, οι οποίες θα βελτιώσουν το πώς παράγονται τα πρόσθετα. Μία προσέγγιση,  είναι η χρήση της βιοτεχνολογίας, η οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει απλούς οργανισμούς για να παράγει πρόσθετα τροφίμων. Αυτά τα πρόσθετα δεν θα έχουν καμία διαφορά από τα συστατικά τροφίμων που συναντάμε στην φύση!