Διατροφή κατά της ακμής

Γράφει η Κυριακή Απέργη

Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Ο τρόπος ζωής, διατροφής και άσκησης, επηρεάζουν καθοριστικά την υγεία μας. Αλλά μπορεί η διατροφή να επηρεάσει την ακμή;

Η απάντηση είναι πιο περίπλοκη από το να «μην τρως σοκολάτα» και φαίνεται ότι «μπορεί»!

Η ακμή είναι μια από τις συνηθέστερες δερματολογικές καταστάσεις, που επηρεάζουν εκατομμύρια εφήβους και νεαρούς ενήλικες σε όλο τον κόσμο με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, καθιστώντας τη θεραπεία της απαραίτητη. Είναι γενικά αποδεκτό ότι η περίσσεια σμήγματος, οι ορμόνες, τα βακτήρια και η υπερδιέγερση των ωοθυλακίων είναι οι κύριοι αιτιολογικοί παράγοντες πίσω από την εμφάνιση ακμής.

Η τρέχουσα άποψη για την σχέση της διατροφής και ακμής δεν είναι σαφής. Από τη μία πλευρά, η Αμερικανική Ακαδημία Δερματολογίας δημοσίευσε συστάσεις το 2007 υποδηλώνοντας ότι ο θερμιδικός περιορισμός δεν έχει όφελος στη θεραπεία της ακμής και ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να συνδεθεί η κατανάλωση ή ο περιορισμός ορισμένων "ενοχοποιημένων τροφίμων" με την ακμή.

Από την άλλη πλευρά, οι πιο πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει μια μάλλον στενή σχέση μεταξύ της διατροφής και της ακμής. Η διατροφική θεραπεία ως πιθανή θεραπεία για την ακμή δεν είναι νέα και τα τελευταία χρόνια, οι δερματολόγοι και οι πτυχιούχοι διαιτολόγοι- διατροφολόγοι έχουν επανεξετάσει την ιδέα και ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για το ρόλο της διατροφής.

Σε σύγκριση με άλλους διαιτητικούς παράγοντες, ο γλυκαιμικός δείκτης και το γλυκαιμικό φορτίο- ένα μέτρο της επίδρασης των υδατανθράκων των τροφών στα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης- είναι αυτός που φαίνεται να παίζει το πιο σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση και την επιδείνωση της ακμής. Η έρευνα δείχνει ότι τα τρόφιμα που προκαλούν απότομη αύξηση στην ινσουλίνη στο αίμα, όπως εκείνα με προστιθέμενα απλά σάκχαρα και εξευγενισμένους υδατάνθρακες, επιδεινώνουν την ακμή. Η περισσότερη ινσουλίνη στην κυκλοφορία του αίματος μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στο σώμα, όπως υπερανάπτυξη των κυττάρων που φράζουν τους πόρους, ενώ μπορεί επίσης να ενισχύσει τη δράση των σμηγματογόνων αδένων. Μικρές αλλαγές στα γεύματα, όπως περισσότερα προϊόντα ολικής αλέσεως, όσπρια και λαχανικά και παράλληλα ο περιορισμός των λευκών αρτοσκευασμάτων, ζυμαρικών και της ζάχαρης, μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά.

Όσον αφορά το γάλα, μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές που να διερευνούν τη σχέση μεταξύ της συχνής κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων και της ακμής. Μικρή συσχέτιση φαίνεται να υπάρχει μεταξύ της κατανάλωσης αποβουτυρωμένου γάλακτος.

Μελέτες επίσης δείχνουν ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ψευδάργυρο μπορεί να είναι χρήσιμη στην πρόληψη και θεραπεία της ακμής. Ο ψευδάργυρος είναι ένα μέταλλο σημαντικό για την ανάπτυξη των κυττάρων και των κυττάρων του δέρματος, τη ρύθμιση του μεταβολισμού και των ορμονών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα χαμηλά επίπεδα ψευδαργύρου στο αίμα συνδέονται με πιο σοβαρές περιπτώσεις ακμής. Για αυτό τον λόγο, προτείνεται η αύξηση της πρόσληψης ψευδαργύρου σε 40mg ανά ημέρα. Τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε ψευδάργυρο περιλαμβάνουν: τους κολοκυθόσπορους, τα κάσιους, το βοδινό κρέας και την γαλοπούλα, την κινόα, τις φακές, τα θαλασσινά όπως τα στρείδια και τα καβούρια.

Ο αριθμός των ερευνητικών μελετών που εξετάζουν τη σχέση μεταξύ του διαιτητικού λίπους και / ή των ω-3 λιπαρών οξέων είναι μικρός και τα στοιχεία λιγότερο ισχυρά. Παρόλα αυτά, τα ωμέγα-3s έχουν αποδειχθεί ότι ελέγχουν την παραγωγή λευκοτριενίου Β4, ενός μορίου που μπορεί να αυξήσει το σμήγμα και να προκαλέσει φλεγμονώδη ακμή. Τα ωμέγα-3s μπορούν να βρεθούν σε συμπληρώματα ή σε τρόφιμα όπως καρύδια, αβοκάντο, λιναρόσπορο και σολομό.

Μαζί με τα ωμέγα-3s, τα αντιοξειδωτικά συστατικά φαίνεται ότι μειώνουν τη φλεγμονή. Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που δρουν σαν ασπίδα στο σώμα μας προστατεύοντας μας από την επίδραση των ελευθέρων ριζών. Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lipids in Health and Disease διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που πήραν ωμέγα-3 και αντιοξειδωτικό συμπλήρωμα ήταν σε θέση τόσο να μειώσουν την ακμή τους και να βελτιώσουν την ψυχική τους υγεία. Δεδομένου ότι η ακμή προκαλεί συχνά συναισθηματικές διαταραχές, η κατανάλωση ωμέγα-3 και αντιοξειδωτικών μπορεί να είναι πολύ ευεργετική για τους ανθρώπους με την ακμή.

Σε μια μελέτη, ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμινών Α και Ε, ουσίες με αντιοξειδωτική δράση, φαίνεται επίσης να συνδέονται με σοβαρές περιπτώσεις ακμής, ενώ η αύξηση της πρόσληψης τροφών που πηγών αυτών των βιταμινών, φαίνεται ότι μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα της ακμής.

Ορισμένες επιλογές φιλικές προς το δέρμα, πλούσιες σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνη Α περιλαμβάνουν: τα κίτρινα και πορτοκαλί φρούτα και λαχανικά όπως καρότα, βερίκοκα και γλυκοπατάτες, το σπανάκι και άλλα σκούρα πράσινα και φυλλώδη λαχανικά, τις ντομάτες, τα μούρα. Πηγές βιταμίνης Ε είναι το ελαιόλαδο και οι ελιές, το αβοκάντο, τα αμύγδαλα, το σουσάμι και το ταχίνι.

Τα προβιοτικά είναι πλέον το must-take στοιχείο διατροφής για γενική ευεξία, αλλά θα μπορούσε επίσης να είναι ένα αναπόσπαστο συστατικό για την υγεία του δέρματος. Σε μια νέα μελέτη, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το μικροβιακό φορτίο του δέρματος ή η βακτηριακή ανισορροπία σχετίζεται με την ανάπτυξη της ακμής . Όπως στο έντερο μας, έτσι και στο δέρμα μας, υπάρχουν «καλά» και «κακά» βακτήρια. Το Propionibacterium acnes φαίνεται ότι είναι ο κύριος ένοχος της ακμής, αλλά σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα δεν είναι ο μοναδικός! Αυτό που φαίνεται ότι έχει σημασία είναι η μικροβιακή ισορροπία μεταξύ καλών και παθογόνων βακτηρίων. Αν και η έρευνα βρίσκεται στα αρχικά στάδια, υπάρχουν αυξανόμενα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα συμπληρώματα προβιοτικών και διαιτητικές τροποποιήσεις θα διαδραματίσουν απολύτως σημαντικό ρόλο στο μέλλον στην θεραπεία της ακμής. Δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες για το αν ένα προβιοτικό συμπλήρωμα που λαμβάνεται από το στόμα ή ένα τοπικό προβιοτικό προϊόν είναι καλύτερο. Ωστόσο, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι τα προβιοτικά από το στόμα μπορούν να βοηθήσουν και το δέρμα. Συνεπώς, η συνδυαστική προσέγγιση φαίνεται να είναι πιο επιτυχημένη και μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη βελτίωση καθώς εξισορροπεί το μικροβίωμα του σώματος τόσο επιφανειακά όσο και από μέσα.

Ακόμα, η αύξηση της ποσότητας του νερού που καταναλώνεται είναι ένας πολύ καλός ενυδάτωσης του δέρματος από μέσα προς τα έξω, ενώ ενισχύεται σημαντικά η ροή του αίματος σε όλο το σώμα και το δέρμα.

Τέλος, μη διαιτητικές πρακτικές, όπως η διαχείριση του στρες, ο καλός ύπνος, η τακτική φυσική δραστηριότητα, αλλά και οι θεραπείες περιποίησης του δέρματος, όπως συχνός καθαρισμός, αντηλιακή θεραπεία κτλ. μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά.

Συνεπώς, η μελλοντική έρευνα και κατά προτίμηση οι τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές, θα καθορίσουν τις επίσημες κατευθυντήριες γραμμές βάσει τεκμηρίων για την διατροφική θεραπεία της ακμής στο μέλλον. Σήμερα, όλο και περισσότεροι δερματολόγοι και πτυχιούχοι διαιτολόγοι συζητούν και διερευνούν την πιθανή συσχέτιση ανάμεσα στη δίαιτα και την ακμή. Η καλύτερη προσέγγιση είναι να απευθυνθεί κάθε ασθενής με ακμή ξεχωριστά σε διατροφική συμβουλευτική. Το σώμα του καθενός είναι μοναδικό και διαφορετικό και μερικοί άνθρωποι μπορεί να εντοπίζουν ότι η ακμή τους επιδεινώνεται όταν τρώνε ορισμένα τρόφιμα. Κάτω από την επίβλεψη του διαιτολόγου-διατροφολόγου, λαμβάνοντας υπόψιν τυχόν τροφικές αλλεργίες ή ευαισθησίες η ισορροπημένη διατροφή μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο και περιορισμό της ακμής.

Βιβλιογραφία:

• Apostolos Pappas The relationship of diet and acne A review Dermatoendocrinol. 2009 Sep-Oct; 1(5): 262–267.PMCID: PMC2836431

• Emma Barnard, Baochen Shi, Dezhi Kang, Noah Craft & Huiying Li The balance of metagenomic elements shapes the skin microbiome in acne and health 21 December 2016 Scientific Reports 6, Article number: 39491 (2016) doi:10.1038/srep39491

• Jennifer Burris, MS, RD'Correspondence information about the author MS, RD Jennifer BurrisEmail the author MS, RD Jennifer Burris, William Rietkerk, MD, MBA, Kathleen Woolf, PhD, RD, FACSM Acne: The Role of Medical Nutrition Therapy Metrics DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.jand.2012.11.016

• Whitney P Bowecorresponding author1 and Alan C Logancorresponding author2 Acne vulgaris, probiotics and the gut-brain-skin axis - back to the future? Gut Pathog. 2011; 3: 1. Published online 2011 Jan 31. doi: 10.1186/1757-4749-3-1 PMCID: PMC3038963

• Zaenglein AL1, Pathy AL2, Schlosser BJ3, Alikhan A4, Baldwin HE5, Berson DS6, Bowe WP5, Graber EM7, Harper JC8, Kang S9, Keri JE10, Leyden JJ11, Reynolds RV12, Silverberg NB13, Stein Gold LF14, Tollefson MM15, Weiss JS16, Dolan NC3, Sagan AA17, Stern M3, Boyer KM18, Bhushan R19. Guidelines of care for the management of acne vulgaris. J Am Acad Dermatol. 2016 May;74(5):945-73.e33. doi: 10.1016/j.jaad.2015.12.037. Epub 2016 Feb 17.